Küresel ısınma ve iklim değişikliği, insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük tehditlerden biri olmaya devam ederken, bilim dünyası atmosferdeki karbondioksit (CO2) emisyonlarını azaltmak için yenilikçi çözümler aradı.
Son yıllarda geliştirilen yapay ağaç teknolojileri, doğal ağaçlardan yüzlerce, hatta binlerce kat daha hızlı karbon yakalama kapasitesiyle dikkat çekti. Uzmanlar, bu teknolojinin iklim değişikliğiyle mücadelede oyun değiştirici olabileceğini belirtti.
Arizona Eyalet Üniversitesi’nde karbon yakalama teknolojileri üzerine çalışan Prof. Dr. Klaus Lackner, geliştirdiği mekanik ağaçların atmosferden karbondioksiti enerji harcamadan emebildiğini açıkladı.
Lackner’ın liderliğindeki projede, yaklaşık 10 metre yüksekliğinde ve kimyasal reçineyle kaplı disklerden oluşan bu yapay ağaçlar, rüzgârın taşıdığı havadaki karbondioksiti yakalayarak, “Bu sistem, doğal ağaçlardan 1.000 kat daha hızlı karbon emiyor ve enerji verimliliğiyle öne çıkıyor” dedi.
Lackner, 12 adet mekanik ağacın bir günde bir ton CO2 yakalayabildiğini vurguladı. Bu, fosil yakıt kaynaklı emisyonların %3’ünü temizleyebilecek bir potansiyel anlamına geldi.
Lackner’ın projesi, 2,5 milyon dolarlık bir fonla desteklenerek Arizona’da ilk “mekanik ağaç çiftliği”nin kurulmasına olanak sağladı. Planlanan bu çiftlik, günde 1.000 ton karbondioksit emmeyi hedefledi.
Uzmanlar, bu teknolojinin seri üretime geçmesi halinde maliyetlerin önemli ölçüde düşeceğini ve küresel ölçekte uygulanabilir hale geleceğini öngördü.
Columbia Üniversitesi’nden Prof. Dr. Allen Wright da benzer bir teknoloji üzerinde çalışıyor. Wright’ın ekibi, karbondioksiti doğal ağaçlardan 1.000 kat daha hızlı emen yapay ağaçlar geliştirdi. Wright, “Bu sistemler, karbon yakalama süreçlerini hızlandırarak atmosferdeki sera gazlarını azaltmada kritik bir rol oynayabilir” dedi.
Wright’ın projesi, karbondioksitin kuru buz üretiminde veya yeni nesil plastik ve beton malzemelerin yapımında kullanılabileceğini öne sürdü.
Binghamton Üniversitesi’nden Prof. Dr. Seokheun Choi ise yapay ağaç teknolojisini bir adım öteye taşıyor. Choi ve ekibi, karbondioksiti emerken aynı zamanda oksijen ve az miktarda elektrik üreten bir sistem geliştirdi. Advanced Sustainable Systems dergisinde yayımlanan bu çalışma, yapay ağaçların sadece karbon yakalamakla kalmayıp enerji üretimine de katkıda bulunabileceğini gösteriyor. Choi, “Bu teknoloji, hem çevresel hem de ekonomik faydalar sağlayarak sürdürülebilir bir geleceğe katkı sunabilir” dedi.
Doğa’nın dansı! Sumba Adası’nın gizemli ağaçları
Yapay ağaç teknolojilerinin yaygınlaşması için bazı zorluklar da mevcut. Prof. Lackner, karbondioksitin sıvılaştırılması için kullanılan kompresör enerjisinin sistem verimliliğini %80’e düşürdüğünü belirtti. Ayrıca, bu teknolojinin yüksek başlangıç maliyetleri, özellikle gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilirliğini sınırlayabilir. Buna rağmen, seri üretimle birlikte bir ton CO2 yakalamanın maliyetinin 100 dolardan 20 doların altına düşebileceği öngörüldü. Öte yandan, doğal ağaçların karbon yakalama kapasitesine dair yeni bulgular da umut verdi.
Birmingham Üniversitesi’nden Prof. Dr. Rob MacKenzie’nin liderliğindeki bir araştırma, yaşlı ağaçların yüksek karbondioksit seviyelerine maruz kaldığında gövdelerini %10 oranında genişleterek daha fazla karbon depolayabildiğini ortaya koydu.
Nature Climate Change dergisinde yayımlanan bu çalışma, yaşlı ormanların korunmasının iklim değişikliğiyle mücadelede kritik olduğunu vurguladı.
MacKenzie, “Yaşlı ormanlar, karbon emisyonlarını azaltmada doğal bir müttefik. Ancak bu, fosil yakıt emisyonlarını sıfırlamak için sihirli bir çözüm değil” uyarısında bulundu.
Çiçek açan ağaçlar mest etti!
Çalışma, sürdürülebilir çevre politikaları için güvenilir tahminlerin önemine işaret ediyor.Uzmanlar, yapay ağaç teknolojilerinin ve doğal ormanların korunmasının, karbon emisyonlarını azaltmada tamamlayıcı bir yaklaşım sunabileceğini belirtti. Ancak, Prof. MacKenzie’nin de altını çizdiği gibi, bu teknolojiler fosil yakıt kullanımını azaltmadan tek başına yeterli değil. İklim değişikliğiyle mücadele için ağaçlandırma projeleri, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji verimliliği gibi kapsamlı çözümlerin bir arada uygulanması gerektiği vurgulandı.
Yapay ağaçlar, karbondioksit emisyonlarını azaltmada yeni bir umut ışığı olarak görüldü.
Bilim insanlarının bu alandaki çalışmaları, gelecekte daha temiz bir atmosfer ve yaşanabilir bir dünya için umut vadetti.
